Kształtowanie kompensacji zmysłów to terapia, która pomaga dzieciom z zaburzeniami integracji sensorycznej (SI) nauczyć się, jak używać swoich zmysłów w bardziej efektywny sposób. Kształtowanie kompensacji zmysłów opiera się na teorii, że dzieci z deficytami rzwojowymi mają trudności z integracją informacji ze swoich zmysłów i przetwarzaniem ich w sposób, który pozwala im na naukę i funkcjonowanie. Ponadto, uczy wyostrzenia i kontrolowania pozostałych zmysłów, w przypadku zaniknięcia jednego z nich (wzroku, słuchu, mowy). Ta forma terapii pomaga dzieciom rozwijać te umiejętności poprzez dostarczanie im stymulacji sensorycznej i uczenie ich, jak kontrolować swoje reakcje na bodźce ze świata zewnętrznego. Kształtowanie kompensacji zmysłów jest prowadzone przez terapeutę, który posiada wieloletnie doświadczenie, kompetencje i umiejętności pozwalające na wypracowanie kompensacyjne. Metody pracy mogą obejmować:
• masaż
• głęboki ucisk
• ruch
• muzykę
• światło
• zapachy
• smaki
Terapeuta kształtowania kompetencji zmysłów pomaga również dzieciom nauczyć się, jak kontrolować swoje reakcje na bodźce. Robi to poprzez udzielanie dzieciom wskazówek i zachęt, a także poprzez nagradzanie ich za postępy według określonego wcześniej planu terapii. Dzieciom trening kształtowania kompensacji zmysłów może pomóc poprzez poprawę koncentracji, uwagi, koordynacji ruchowej. Dzięki realizacji planu terapeutycznego, dzieci z niepełnosprawnością mają szanse na maksymalizację swojego potencjału poprzez wykorzystanie i poprawę funkcjonowania aktywnych zmysłów.
Jak można kompensować każdy ze zmysłów?
• Zmysł dotyku: Dzieci, które są nadpobudliwe dotykowo, mogą potrzebować stymulacji głębokiego ucisku. Może to obejmować trzymanie się za ręce, masaż lub siedzenie na piłkach gimnastycznych. Dzieci, które są nieodporne na dotyk, mogą potrzebować ograniczonej stymulacji dotykowej, czyli noszenie luźnych ubrań, siedzenie na miękkich powierzchniach lub unikanie hałaśliwych środowisk.
• Zmysł wzroku: Dzieci, które są nadpobudliwe wzrokowo, mogą potrzebować ograniczonej stymulacji wzrokowej — siedzenie w cichym, ciemnym pokoju lub noszenie okularów przeciwsłonecznych. Dzieci, które są nieodporne na wzrok, potrzebują z kolei dodatkowej stymulacji wzrokowej, takiej jak granie w gry, oglądanie filmów lub chodzenie na wycieczki.
• Zmysł słuchu: Dzieci, które są nadpobudliwe słuchowo potrzebują ograniczonej stymulacji słuchowej poprzez noszenie zatyczek do uszu, siedzenie w cichym pokoju lub słuchanie spokojnej muzyki. Dzieci, które są nieodporne na słuch, mogą potrzebować dodatkowej stymulacji słuchowej — grania w gry, słuchania muzyki lub chodzenia na wycieczki.
• Zmysł węchu: Dzieci, które są nadpobudliwe węchowo, mogą potrzebować ograniczonej stymulacji węchowej. Można to osiągnąć poprzez unikanie silnych zapachów, takich jak perfumy lub przyprawy. Dzieci, które są nieodporne na węch, mogą potrzebować dodatkowej stymulacji węchowej, np. Poprzez udział w grach sensorycznych, udziału w spacerach węchowych, picie herbat ziołowych lub aktywności na świeżym powietrzu i w lesie.
• Zmysł smaku: Dzieci, które są nadpobudliwe smakowo, mogą potrzebować ograniczonej stymulacji smakowej poprzez unikanie ostrych lub słodkich potraw. Dzieci, które są nieodporne na smak, mogą potrzebować dodatkowej stymulacji smakowej. Zajęcia mogą obejmować próbowanie nowych potraw, jedzenie owoców i warzyw lub picie soków.